Een meesterlijke truc? Hoogbegaafde manipulators aan het werk…

Een meesterlijke truc? 

Deze column wordt geschreven door dr. Noks Nauta (foto hierboven, door Gijs de Kruijf). Zij is arts niet praktiserend en psycholoog. In 2000 ontdekte ze dat ze (zeer) hoogbegaafd is en zag tegelijk een groot tekort aan kennis over hoogbegaafde volwassenen. Sindsdien verzamelt en verspreidt zij kennis over hoogbegaafdheid bij volwassenen en senioren en kennis over zeer hoogbegaafden. Dat doet zij grotendeels vanuit het IHBV, een kennisinstituut waarvan zij medeoprichter en erebestuurslid is. (www.ihbv.nl). Zij geeft presentaties en workshops, schrijft artikelen en boeken. Een deel van haar boeken is te vinden in de webshop van het IHBV (Webshop – IHBV). Voor Talentissimo schrijft Noks Nauta over haar ervaringen en gedachten rondom hoogbegaafdheid. 

Brandon Lee kwam in 1993 als 17-jarige leerling op een middelbare school in een buitenwijk van Glasgow. Hij was een zeer goede leerling die alleen maar hoge cijfers haalde en ook in de schoolmusical straalde. Een succesverhaal? Alleen: hij had 13 jaar ervoor al zijn diploma aan diezelfde school behaald. Zijn echte naam is Brian MacKinnon. De documentaire ‘My old school’ die de BBC op 1 januari van dit jaar uitzond, toonde wat het verhaal hierachter was. Ik was meteen gefascineerd en vroeg me af of dit een hoogbegaafde jongen zou zijn. Daar waren wel veel aanwijzingen voor. Zelf zegt MacKinnon dat zijn IQ gemeten is toen hij 8 was en op 158 is vastgesteld. Zeer hoogbegaafd dus.

Hoogbegaafde drop-out

Brian had indertijd  zijn schooldiploma gehaald, wilde arts worden, maar strandde op de universiteit. Omdat hij de medische studie alleen weer mocht oppakken als hij nog geen 30 zou zijn, bedacht hij een ‘truc’. Hij zou opnieuw zijn schooldiploma halen en een jongere leeftijd aannemen. Het fascinerende was, dat niemand het doorhad. Ook de leraren die hij eerder had gehad, herkenden hem niet. Niemand bedacht dat hij al 30 zou zijn. Alle aanwijzingen daarvoor werden anders uitgelegd. Toen men de medeleerlingen in het kader van de documentaire over hem bevroeg, was iedereen stomverbaasd.

Manipuleren, valsspelen en oneerlijkheid

Waarom zou een zeer hoogbegaafde dit doen? In het boek van Kate Maupin las ik voorbeelden die hier op lijken. Belangrijke drijfveer bij dit gedrag is het testen van het systeem. Als je iets kunt doen om het systeem om de tuin te leiden, lukt dat dan ook? Het is het nadenken over mogelijkheden én de kick als het lukt. Lee/ MacKinnon deed dit ook. Een meesterlijke truc, die in eerste instantie lukte, maar werd hij er beter van? Misschien zou alleen het nadenken erover al genoeg kunnen zijn?

Toepassen:

• Wat vind je van de trucjes van Lee? Ben je er vooral negatief over of zie je ook positieve kanten?
• Gebruikte jij als kind ook ‘trucjes’ die bedoeld waren als experiment? Waarom ben je daar mee gestopt? Of doe je dat nog steeds?
• Wat doe je als je bij je hoogbegaafde kind/leerling/ander trucjes ontdekt? Hoe stel je het aan de orde?

Referenties: 

My Old School (2022 film) – Wikipedia

Maupin, K. (2014). Cheating, Dishonesty, and Manipulation: Why Bright Kids Do It. Gifted Unlimited.